جالب است بدانید که پوست ما مثل دفترچه خاطراتی است که هر لحظه زیر نور آفتاب چیزی در آن نوشته می‌شود. اگر بی‌محابا در آفتاب بمانیم، این دفترچه پر از خطوطی می‌شود که شاید بعدها نامش را “چین‌وچروک” بگذاریم یا حتی لکه‌هایی که دلخواه‌مان نیست. حالا سوال مهم این است: از چه سنی باید شروع به استفاده از ضدآفتاب کنیم؟ این پرسشی است که خیلی از پدر و مادرها، نوجوان‌ها و حتی بزرگسالانی که تازه دغدغه مراقبت از پوست پیدا کرده‌اند، دارند. در این مقاله به‌صورت کامل و ساده به این موضوع می‌پردازیم و نکته به نکته توضیح می‌دهیم که چرا ضدآفتاب بخش جدانشدنی از زندگی روزمره است.
ضد آفتاب کودکان از چه سنی؟
ضدآفتاب برای همه سنین ضروری است، اما نوزادان زیر ۶ ماه نباید از آن استفاده کنند چون پوستشان بسیار نازک و حساس است. بعد از این سن، ضدآفتاب‌های معدنی با زینک اکساید و تیتانیوم دی‌اکساید ایمن‌ترند و ترکیبات شیمیایی قوی توصیه نمی‌شوند.
وقتی صحبت از ضدآفتاب به میان می‌آید، خیلی‌ها فکر می‌کنند این محصول فقط مخصوص بزرگسالان یا کسانی است که زیاد در معرض آفتاب قرار می‌گیرند. اما حقیقت این است که ضدآفتاب باید از همان سنین اولیه زندگی مورد توجه قرار گیرد. پوست کودکان و حتی نوجوانان بسیار حساس‌تر از چیزی است که تصور می‌کنیم. بنابراین دانستن این موضوع که چه زمانی می‌توان شروع به استفاده کرد، کمک بزرگی به والدین و خود افراد در هر سنی خواهد کرد.
نوزادان زیر ۶ ماه
برای نوزادان زیر شش ماه توصیه می‌شود که از ضدآفتاب استفاده نشود. دلیلش این است که پوست نوزادان بسیار نازک و حساس است و مواد شیمیایی می‌توانند راحت‌تر جذب بدن شوند. در این بازه سنی بهترین کار این است که نوزاد را از قرار گرفتن مستقیم در معرض نور خورشید دور نگه دارید، او را در سایه قرار دهید و از کلاه، لباس‌های نخی و سبک و همچنین کالسکه‌هایی با سایه‌بان استفاده کنید. اگر هم به اجبار در معرض نور خورشید قرار گرفت، بخش‌های کوچکی از پوست که امکان پوشاندنشان وجود ندارد باید به دقت محافظت شوند.
نوزادان بالای ۶ ماه
از شش ماهگی به بعد، کم‌کم می‌توان ضدآفتاب را وارد زندگی کودک کرد. ضدآفتاب‌های معدنی بهترین انتخاب هستند چون ملایم‌ترند و ترکیباتی مثل زینک اکساید و تیتانیوم دی‌اکساید که در آن‌ها استفاده می‌شود به پوست آسیب نمی‌زنند. بهتر است والدین قبل از استفاده کامل روی پوست کودک، مقدار کمی از محصول را روی قسمت کوچکی از پوست امتحان کنند تا مطمئن شوند واکنش آلرژیک ایجاد نمی‌شود. در همین سنین هم باید یاد بگیریم که ضدآفتاب تنها بخشی از محافظت است و استفاده از کلاه و لباس مناسب همچنان اهمیت دارد.
کودکان و نوجوانان
وقتی بچه‌ها وارد دوران کودکی و نوجوانی می‌شوند، بازی‌ها و فعالیت‌هایشان بیشتر در فضای باز اتفاق می‌افتد. در این مرحله، ضدآفتاب تبدیل به یک نیاز جدی می‌شود. کودکان باید پیش از رفتن به مدرسه، پارک یا حتی یک گردش ساده در شهر، ضدآفتاب بزنند. ضدآفتاب‌های SPF 30 یا بالاتر برای آن‌ها مناسب است. بسیاری از بچه‌ها شاید از زدن کرم خوششان نیاید و احساس چسبندگی داشته باشند یا بپرسند چرا وقتی ضدآفتاب میزنم عرق میکنم، اما مهم است که والدین به آن‌ها آموزش دهند استفاده منظم از ضدآفتاب بخشی از سلامت و زیبایی پوستشان در آینده خواهد بود.
بزرگسالان
بزرگسالی به این معنی نیست که دیگر از مضرات نور خورشید در امان هستیم. در واقع، بسیاری از مشکلات پوستی در بزرگسالی نتیجه بی‌توجهی به مراقبت در دوران کودکی و جوانی است. ضدآفتاب نه تنها برای پیشگیری از بیماری‌های پوستی جدی مثل سرطان اهمیت دارد، بلکه نقش زیادی در جلوگیری از لکه‌های پوستی و پیری زودرس دارد. ممکن است بعضی افراد بپرسند ضد آفتاب خوبه یا نه، اما واقعیت این است که شواهد علمی نشان می‌دهد استفاده مداوم از آن اثرات مثبت چشمگیری روی سلامت پوست دارد. برای کسانی که روزانه در معرض نور خورشید هستند، استفاده از ضدآفتاب باید درست مثل شستن صورت یا مسواک زدن تبدیل به یک عادت روزانه شود.
اختلاف‌نظرها در منابع مختلف
در بعضی منابع عمومی‌تر اشاره می‌شود که حتی می‌توان در همان سال‌های اولیه و قبل از شش ماهگی هم در شرایط خاص از ضدآفتاب استفاده کرد. با این حال در سایر منابع تاکید شده که چنین کاری بهتر است انجام نشود و به جای آن از روش‌های غیرشیمیایی مانند سایه و لباس استفاده شود. بنابراین اگر شما والدین هستید و نمی‌دانید کدام نظر را باید جدی بگیرید، توصیه کلی این است که احتیاط کنید و به سمت روش‌های طبیعی محافظتی بروید.
چه ضدآفتابی در چه سنی مضر است؟
ضدآفتاب‌های شیمیایی که ترکیباتی مثل اکسی‌بنزون، آووبنزون یا اکتوکریلن دارند، بهتر است برای کودکان استفاده نشوند چون احتمال تحریک یا جذب سیستمی بیشتری دارند.
برای نوجوانان و بزرگسالان، هر دو نوع ضدآفتاب (ضدآفتاب‌های معدنی و شیمیایی) می‌تواند استفاده شود، اما اگر پوست حساس یا آلرژیک دارند، انتخاب فرمولاسیون معدنی یا ضدآفتاب مخصوص پوست حساس گزینه ایمن‌تری است.
ترکیبات ضروری در ضدآفتاب که باید به آن‌ها توجه کنید
انتخاب یک ضدآفتاب خوب فقط به SPF بالا خلاصه نمی‌شود؛ مهم‌تر از آن، ترکیباتی است که در فرمولاسیون وجود دارند. ترکیباتی که حضورشان الزامی و حیاتی است:
- زینک اکساید (Zinc Oxide)
این ماده معدنی یکی از مطمئن‌ترین فیلترهای محافظتی در برابر هر دو نوع اشعه UVA و UVB است. به‌خصوص برای کودکان و افراد با پوست حساس، زینک اکساید انتخاب اول محسوب می‌شود چون روی سطح پوست باقی می‌ماند و جذب نمی‌شود. - تیتانیوم دی‌اکساید (Titanium Dioxide)
درست مثل زینک اکساید، این ماده هم یک فیلتر معدنی است که اشعه‌های مضر خورشید را بازتاب می‌دهد. تیتانیوم دی‌اکساید سبک‌تر است و در ضدآفتاب‌های روزمره با بافت سبک‌تر بیشتر دیده می‌شود. - فیلترهای پایدارکننده UVA
در ضدآفتاب‌های شیمیایی، ترکیباتی مثل آووبنزون (Avobenzone) یا جایگزین‌های پایدارتر به‌عنوان محافظ اشعه‌های عمیق‌تر خورشید ضروری هستند. اگر این ترکیبات نباشند، حتی SPF بالا هم نمی‌تواند از آسیب بلندمدت مثل پیری زودرس جلوگیری کند. - آنتی‌اکسیدان‌ها
موادی مثل ویتامین E یا ویتامین C در برخی ضدآفتاب‌ها اضافه می‌شوند. این ترکیبات نقش مکمل دارند و با رادیکال‌های آزاد مقابله می‌کنند، در نتیجه تأثیر ضدآفتاب در جلوگیری از لک، چروک و آسیب سلولی بیشتر می‌شود. - ترکیبات مرطوب‌کننده
وجود موادی مثل گلیسرین یا اسید هیالورونیک در ضدآفتاب کمک می‌کند پوست خشک نشود و لایه محافظ طبیعی آن حفظ شود. این ویژگی به‌خصوص در ضدآفتاب‌های روزمره اهمیت دارد.
به زبان ساده، یک ضدآفتاب خوب باید هم جلوی سوختگی کوتاه‌مدت را بگیرد و هم از آسیب‌های بلندمدت مثل چروک و سرطان پوست پیشگیری کند. حضور ترکیباتی مثل زینک اکساید، تیتانیوم دی‌اکساید و یک فیلتر UVA پایدار حداقل‌های ضروری هستند.
نکات کلیدی در استفاده از ضدآفتاب
- ضدآفتاب باید هر دو ساعت یکبار تمدید شود، به‌خصوص وقتی شنا می‌کنید یا عرق می‌کنید.
- استفاده از کلاه، عینک آفتابی و لباس نخی روشن در کنار ضدآفتاب ضروری است.
- حتی در روزهای ابری هم اشعه خورشید می‌تواند به پوست آسیب بزند، پس استفاده روزانه لازم است.
- برای کودکان همیشه ضدآفتاب‌های مخصوص سن آن‌ها انتخاب شود و به‌طور مرتب مصرف گردد.
کلام آخر
پوست شما تنها لباسی است که هیچ‌وقت نمی‌توانید آن را عوض کنید، پس مراقبت از آن یک انتخاب نیست، بلکه یک ضرورت است. ضدآفتاب مثل سپری است که آینده پوستتان را تضمین می‌کند. فرقی نمی‌کند در چه سنی هستید؛ از شش ماهگی به بعد، ضدآفتاب باید همراه هر روزتان باشد. به این فکر کنید که هر بار استفاده، سرمایه‌گذاری کوچکی است برای داشتن پوستی سالم و زیبا در سال‌های آینده.
