نوشیدنی‌های رژیمی که به‌عنوان جایگزینی سالم برای نوشابه‌های شکری معرفی می‌شوند، در سال‌های اخیر محبوبیت زیادی پیدا کرده‌اند. بسیاری از افراد، به‌ویژه کسانی که به دنبال کاهش وزن یا کنترل قند خون هستند، به این نوشیدنی‌ها روی می‌آورند.
اما تحقیقات جدید نشان می‌دهد که این نوشیدنی‌ها ممکن است به‌جای بهبود سلامت، خطراتی جدی مثل افزایش احتمال سکته مغزی و زوال عقل را به همراه داشته باشند. در این مقاله، به بررسی نتایج یک مطالعه علمی درباره تأثیرات نگران‌کننده نوشیدنی‌های رژیمی می‌پردازیم و توضیح می‌دهیم که چرا باید در مصرف آن‌ها محتاط‌تر باشیم.
تأثیر نوشیدنی‌های رژیمی بر افزایش خطر سکته و زوال عقل
مطالعات اخیر نشان داده‌اند که مصرف روزانه نوشیدنی‌های رژیمی می‌تواند خطرات جدی برای سلامت مغز و قلب ایجاد کند. در یک پژوهش گسترده که توسط محققان دانشکده پزشکی دانشگاه بوستون انجام شد، عادات غذایی بیش از ۲۸۰۰ نفر بالای ۴۵ سال برای بررسی خطر سکته مغزی و بیش از ۱۴۰۰ نفر بالای ۶۰ سال برای بررسی زوال عقل مورد مطالعه قرار گرفت.
این تحقیق که به مدت ۱۰ سال انجام شد، نتایج تکان‌دهنده‌ای به همراه داشت: افرادی که روزانه حداقل یک قوطی نوشیدنی رژیمی مصرف می‌کردند، در مقایسه با کسانی که از این نوشیدنی‌ها استفاده نمی‌کردند، با افزایش خطر قابل‌توجهی مواجه بودند.
به‌طور خاص، این مطالعه نشان داد که مصرف روزانه نوشیدنی‌های رژیمی خطر سکته مغزی ایسکمیک (که ناشی از انسداد عروق مغزی است) را تا ۲.۹۶ برابر افزایش می‌دهد. همچنین، خطر ابتلا به زوال عقل از نوع آلزایمر در این افراد تا ۲.۸۹ برابر بیشتر بود. این اعداد نشان‌دهنده یک ارتباط نگران‌کننده بین مصرف نوشیدنی‌های حاوی شیرین‌کننده‌های مصنوعی و مشکلات جدی سلامتی هستند.
ارتباط نوشیدنی‌های رژیمی با سکته مغزی و زوال عقل
هرچند این مطالعه یک ارتباط قوی بین مصرف نوشیدنی‌های رژیمی و افزایش خطر سکته مغزی و زوال عقل را نشان می‌دهد، اما محققان تأکید می‌کنند که این نتایج به معنای اثبات رابطه مستقیم علت و معلولی نیست. به عبارت دیگر، نمی‌توان با قطعیت گفت که نوشیدنی‌های رژیمی به‌طور مستقیم باعث این بیماری‌ها می‌شوند.
در واقع، ممکن است چیزی به نام «علیت معکوس» در کار باشد. یعنی افرادی که از قبل در معرض خطر بیماری‌هایی مثل دیابت یا مشکلات قلبی-عروقی هستند، به دلیل شرایط سلامتی خود به نوشیدنی‌های رژیمی روی می‌آورند. در این حالت، بیماری‌های زمینه‌ای ممکن است عامل اصلی افزایش خطر باشند، نه خود نوشیدنی.
با این حال، این ارتباط همچنان نگران‌کننده است و نشان می‌دهد که نباید به سادگی به برچسب «رژیمی» اعتماد کرد. شیرین‌کننده‌های مصنوعی مثل آسپارتام، سوکرالوز یا ساخارین که در این نوشیدنی‌ها استفاده می‌شوند، ممکن است اثرات منفی روی متابولیسم، التهاب بدن و حتی سلامت مغز داشته باشند. این موضوع نیاز به تحقیقات بیشتری دارد تا مکانیسم دقیق این تأثیرات مشخص شود.
چرا نوشیدنی‌های رژیمی خطرناک هستند؟
شیرین‌کننده‌های مصنوعی که در نوشیدنی‌های رژیمی استفاده می‌شوند، اگرچه کالری کمی دارند، اما می‌توانند اثرات غیرمستقیمی بر بدن داشته باشند. برای مثال، برخی مطالعات نشان داده‌اند که این مواد می‌توانند تعادل میکروبیوم روده را مختل کنند، که خود ممکن است به التهاب مزمن و افزایش خطر بیماری‌های قلبی-عروقی منجر شود.
علاوه بر این، مصرف مداوم این نوشیدنی‌ها می‌تواند باعث تغییر در درک طعم شیرین در مغز شود، به‌طوری که افراد به غذاها و نوشیدنی‌های شیرین‌تر تمایل پیدا کنند، که این موضوع خطر چاقی و دیابت را افزایش می‌دهد.
یکی دیگر از نگرانی‌ها این است که نوشیدنی‌های رژیمی ممکن است به افراد حس کاذب سلامتی بدهند. بسیاری فکر می‌کنند که چون این نوشیدنی‌ها بدون شکر هستند، مصرف بیش از حد آن‌ها بی‌خطر است.
اما این تصور می‌تواند به مصرف بی‌رویه منجر شود و اثرات منفی آن را تشدید کند. برخلاف تصور رایج، این مطالعه نشان داد که نوشیدنی‌های شیرین‌شده با شکر چنین ارتباط قوی‌ای با افزایش خطر سکته مغزی و زوال عقل ندارند، که این موضوع سؤالاتی درباره ایمنی شیرین‌کننده‌های مصنوعی ایجاد می‌کند.
راه‌های جایگزین برای نوشیدنی‌های سالم‌تر
با توجه به خطرات احتمالی نوشیدنی‌های رژیمی، بهتر است به دنبال گزینه‌های سالم‌تر باشیم. آب ساده بهترین و ایمن‌ترین نوشیدنی برای تأمین آب بدن است. اگر به طعم‌دار کردن نوشیدنی‌های خود علاقه دارید، می‌توانید از تکه‌های میوه مثل لیمو، خیار یا نعناع در آب استفاده کنید. چای‌های گیاهی بدون شکر یا آب‌میوه‌های طبیعی (به مقدار کم) نیز می‌توانند جایگزین‌های خوبی باشند.
علاوه بر این، کاهش مصرف نوشیدنی‌های شیرین، چه با شکر طبیعی و چه با شیرین‌کننده‌های مصنوعی، می‌تواند به بهبود سلامت کلی بدن کمک کند. اگر به نوشیدنی‌های گازدار علاقه دارید، می‌توانید از آب گازدار بدون افزودنی استفاده کنید. این انتخاب‌ها نه‌تنها خطر مشکلات سلامتی را کاهش می‌دهند، بلکه به حفظ تعادل متابولیسم بدن نیز کمک می‌کنند.
توصیه‌هایی برای کاهش خطرات
برای کاهش خطرات مرتبط با نوشیدنی‌های رژیمی، بهتر است مصرف آن‌ها را به حداقل برسانید یا کاملاً حذف کنید. اگر عادت به مصرف روزانه این نوشیدنی‌ها دارید، سعی کنید به‌تدریج مقدار آن را کاهش دهید تا بدنتان به این تغییر عادت کند. همچنین، توجه به رژیم غذایی کلی و سبک زندگی سالم، مثل ورزش منظم و خواب کافی، می‌تواند به کاهش خطر بیماری‌هایی مثل سکته مغزی و زوال عقل کمک کند.
اگر بیماری‌های زمینه‌ای مثل دیابت یا فشار خون بالا دارید، با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید تا گزینه‌های مناسب برای نوشیدنی‌ها و رژیم غذایی‌تان به شما پیشنهاد شود. آگاهی از تأثیرات طولانی‌مدت انتخاب‌های غذایی می‌تواند به شما کمک کند تا تصمیمات بهتری برای سلامت خود بگیرید.
جمع‌بندی
نوشیدنی‌های رژیمی که اغلب به‌عنوان گزینه‌ای سالم تبلیغ می‌شوند، ممکن است خطرات جدی برای سلامتی به همراه داشته باشند. تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف روزانه این نوشیدنی‌ها می‌تواند خطر سکته مغزی ایسکمیک را تا حدود سه برابر و خطر زوال عقل آلزایمری را به میزان مشابه افزایش دهد. هرچند این مطالعه رابطه مستقیم علت و معلولی را اثبات نمی‌کند، اما هشداری جدی درباره مصرف بی‌رویه شیرین‌کننده‌های مصنوعی است.
با انتخاب نوشیدنی‌های سالم‌تر مثل آب یا چای گیاهی و کاهش وابستگی به نوشیدنی‌های رژیمی، می‌توانید گامی مهم برای حفظ سلامت قلب و مغز خود بردارید. این آگاهی می‌تواند به شما کمک کند تا انتخاب‌هایی هوشمندانه‌تر برای سبک زندگی خود داشته باشید.
این تحقیقات در ژورنال Stroke منتشر شده است.
