بیماری‌های ویروسی همواره یکی از دغدغه‌های مهم در حوزه سلامت عمومی بوده‌اند و هپاتیت B یکی از این بیماری‌هاست که نگرانی‌های زیادی درباره میزان شیوع و راه‌های انتقال آن وجود دارد. بسیاری از افراد این پرسش را دارند که آیا هپاتیت B واگیردار است؟ چگونه منتقل می‌شود و چه اقداماتی برای پیشگیری از آن می‌توان انجام داد؟ در این مقاله از دکتر درد، به طور کامل درباره هپاتیت B، راه‌های انتقال، میزان سرایت و روش‌های پیشگیری از آن صحبت خواهیم کرد.
آیا بیماری هپاتیت ب واگیردار است؟
هپاتیت B یک بیماری عفونی است که توسط ویروس هپاتیت B (HBV) ایجاد می‌شود و می‌تواند باعث التهاب و آسیب به کبد شود. این بیماری ممکن است حاد (کوتاه‌مدت) یا مزمن (طولانی‌مدت) باشد. در برخی موارد، هپاتیت B مزمن می‌تواند منجر به بیماری‌های جدی‌تری مانند سیروز کبدی و سرطان کبد شود.
هپاتیت B واگیردار است و از طریق تماس با مایعات بدن افراد آلوده منتقل می‌شود. این بیماری یکی از شایع‌ترین عفونت‌های ویروسی در جهان است که از فردی به فرد دیگر سرایت می‌کند. با این حال، میزان انتقال آن بستگی به روش تماس و رعایت نکات بهداشتی دارد.
راه‌های انتقال هپاتیت B
هپاتیت B عمدتاً از طریق تماس با خون یا سایر مایعات بدن فرد آلوده منتقل می‌شود. مهم‌ترین راه‌های انتقال این ویروس عبارتند از:
- انتقال از طریق رابطه جنسی
یکی از رایج‌ترین راه‌های انتقال هپاتیت B، تماس جنسی محافظت‌نشده با فرد آلوده است. ویروس HBV می‌تواند از طریق ترشحات تناسلی و خون به شریک جنسی منتقل شود.
- انتقال از طریق تماس با خون آلوده
تماس مستقیم با خون آلوده یکی از مهم‌ترین راه‌های انتقال این بیماری است، از جمله:
- استفاده از سوزن و سرنگ مشترک (در بین معتادان تزریقی)
- استفاده از تجهیزات پزشکی غیراستریل مانند سوزن‌های آلوده در مراکز درمانی
- خالکوبی، پیرسینگ و تاتو با وسایل غیربهداشتی
- استفاده از تیغ و مسواک مشترک
- انتقال از مادر به نوزاد
مادران آلوده به ویروس هپاتیت B می‌توانند این بیماری را در هنگام زایمان به نوزاد خود منتقل کنند. این یکی از اصلی‌ترین روش‌های انتقال بیماری در برخی کشورها است. نوزادانی که از مادران آلوده متولد می‌شوند، در معرض خطر بالای ابتلا به هپاتیت B مزمن قرار دارند.
- انتقال از طریق زخم‌های باز
تماس مستقیم زخم‌های باز با خون یا مایعات بدن فرد آلوده می‌تواند باعث انتقال ویروس شود. این مورد در مکان‌هایی مانند سالن‌های ورزشی، محیط‌های کاری و خانه ممکن است رخ دهد.
- انتقال از طریق دریافت خون و پیوند اعضا
اگرچه امروزه آزمایش‌های دقیق برای بررسی وجود ویروس هپاتیت B در خون انجام می‌شود، اما در گذشته دریافت خون آلوده یا پیوند عضو از افراد آلوده یکی از راه‌های انتقال این بیماری بوده است.
آیا هپاتیت B از طریق تماس‌های روزمره منتقل می‌شود؟
خیر، هپاتیت B از طریق تماس‌های عادی و اجتماعی منتقل نمی‌شود. برخلاف برخی بیماری‌های ویروسی، این ویروس از طریق روش‌های زیر انتقال پیدا نمی‌کند:
- دست دادن، بغل کردن یا بوسیدن
- استفاده مشترک از غذا، آب یا ظروف غذاخوری
- سرفه و عطسه
- شنا در استخر
- نیش حشرات
بنابراین، افرادی که با فرد مبتلا به هپاتیت B زندگی می‌کنند، در صورتی که تماس خونی نداشته باشند، در معرض خطر ابتلا نیستند.
چگونه می‌توان از هپاتیت B پیشگیری کرد؟
با آگاهی و پیشگیری مناسب، می‌توان از گسترش این بیماری جلوگیری کرد. اگر شما یا یکی از نزدیکانتان در معرض خطر هستید، توصیه می‌شود آزمایش‌های لازم را انجام داده و واکسن دریافت کنید.
اما رایج ترین روش های پیشگیری از ابتلا به هپاتیت ب عبارتند از:
واکسن هپاتیت B
بهترین و مؤثرترین راه برای جلوگیری از ابتلا به هپاتیت B، تزریق واکسن هپاتیت B است. این واکسن در سه دوز تزریق می‌شود و ایمنی طولانی‌مدت ایجاد می‌کند.
چه کسانی باید واکسن هپاتیت ب بزنند؟
رعایت اصول بهداشت جنسی
استفاده از کاندوم در هنگام رابطه جنسی می‌تواند خطر انتقال را کاهش دهد.
اطمینان از عدم ابتلا شریک جنسی به ویروس هپاتیت B، به ویژه در افرادی که در معرض خطر بیشتری هستند.
اجتناب از استفاده مشترک از وسایل شخصی
برای جلوگیری از انتقال ویروس، از وسایلی مانند مسواک، تیغ، ناخن‌گیر و سوزن‌های تزریقی به صورت مشترک استفاده نکنید.
استفاده از تجهیزات پزشکی استریل
در هنگام انجام خالکوبی، پیرسینگ، دندانپزشکی و هر گونه تزریقات، از ضدعفونی و استریل بودن تجهیزات پزشکی اطمینان حاصل کنید.
آزمایش‌های منظم برای افراد در معرض خطر
افرادی که در معرض خطر بیشتری قرار دارند، مانند کادر درمان، افراد دارای شریک‌های جنسی متعدد و افرادی که در مناطق پرشیوع زندگی می‌کنند، باید به طور منظم آزمایش هپاتیت B انجام دهند.
درمان نوزادان متولد شده از مادران مبتلا
اگر مادری مبتلا به هپاتیت B باشد، نوزاد او بلافاصله پس از تولد باید واکسیناسیون و ایمن‌سازی سریع دریافت کند تا خطر ابتلا به بیماری کاهش یابد.
