وقتی صحبت از دوستی‌های عمیق می‌شود، اغلب به علایق مشترک، سرگرمی‌های مشابه یا ارزش‌های یکسان فکر می‌کنیم. اما تحقیقات جدید نشان می‌دهند که گاهی اوقات، نفرت‌های مشترک می‌توانند پیوندهای قوی‌تری بین افراد ایجاد کنند.
به گزارش نیویورک تایمز، مطالعه‌ای در دانشگاه اکلاهما نشان داده که به اشتراک گذاشتن نگرش‌های منفی درباره یک شخص یا موضوع، می‌تواند سریع‌تر از علایق مثبت، حس نزدیکی و اعتماد را بین افراد به وجود آورد.
این یافته‌ها که در ژورنال Personal Relationships با عنوان «شیمی بین فردی از طریق منفی‌گرایی» منتشر شده‌اند، دیدگاه تازه‌ای درباره چگونگی شکل‌گیری دوستی‌ها ارائه می‌دهند. در این مقاله، با زبانی ساده، این پدیده روانشناختی را بررسی می‌کنیم و توضیح می‌دهیم که چرا نفرت‌های مشترک می‌توانند دوستی‌های عمیق ایجاد کنند.
نفرت مشترک باعث دوستی عمیق می‌شود
برخلاف تصور رایج که دوستی‌ها بر پایه علایق مشترک شکل می‌گیرند، محققان دریافتند که به اشتراک گذاشتن نگرش‌های منفی، به‌ویژه درباره یک شخص خاص، می‌تواند پیوندهای عاطفی قوی‌تری ایجاد کند. در دو آزمایش اولیه این پژوهش، از دانشجویان خواسته شد درباره دوستان صمیمی خود صحبت کنند.
نتایج نشان داد که افراد تمایل بیشتری دارند تا نگرش‌های منفی خود درباره دیگران را با دوستان نزدیکشان به اشتراک بگذارند تا نظرات مثبتشان را. هرچه دوستی عمیق‌تر بود، این اشتراک‌گذاری نفرت‌های مشترک نیز بیشتر می‌شد.
آزمایش‌ها چه نشان دادند؟
در این آزمایش‌ها، دانشجویان درباره افرادی که از آن‌ها خوششان نمی‌آمد یا رفتارهایی که آزاردهنده می‌یافتند، صحبت کردند. این اشتراک‌گذاری، حس همدلی و نزدیکی بیشتری بین آن‌ها ایجاد کرد. به گفته محققان، این رفتار به افراد کمک می‌کند تا احساس کنند در یک گروه مشترک هستند و این حس تعلق، پایه‌ای برای دوستی‌های عمیق‌تر می‌شود.
چرا «دشمنِ دشمنِ من، دوست من است؟»
این ضرب‌المثل قدیمی که می‌گوید «دشمنِ دشمنِ من، دوست من است» ریشه‌های عمیقی در روانشناسی دارد. وقتی دو نفر درباره چیزی یا شخصی که از آن متنفرند صحبت می‌کنند، در واقع اطلاعات شخصی و آسیب‌پذیری را با یکدیگر به اشتراک می‌گذارند. این کار یک مرز روانشناختی بین «ما» (گروه خودی) و «آن‌ها» (گروه بیرونی) ایجاد می‌کند، که حس اعتماد و نزدیکی را تقویت می‌کند.
ریشه‌های روانشناختی این پدیده
اشتراک‌گذاری نگرش‌های منفی، مانند غیبت کردن، کارکردهای اجتماعی مهمی دارد. وقتی شما نظر منفی خود را درباره یک نفر یا موضوع خاص بیان می‌کنید، به طرف مقابل نشان می‌دهید که به او اعتماد دارید و مایلید بخشی از افکار شخصی‌تان را با او در میان بگذارید.
این اعتماد متقابل، به‌سرعت حس نزدیکی را تقویت می‌کند و می‌تواند به دوستی‌های عمیق منجر شود. این پدیده حتی در روابط روزمره نیز دیده می‌شود؛ برای مثال، وقتی دو نفر در محیط کار از یک رفتار آزاردهنده همکارشان شکایت می‌کنند، اغلب احساس می‌کنند به هم نزدیک‌تر شده‌اند.
نفرت‌های مشترک در دوستی‌های جدید
آیا این اثر فقط در دوستی‌های قدیمی صدق می‌کند یا می‌تواند بین غریبه‌ها هم رخ دهد؟ برای پاسخ به این سوال، محققان آزمایش سومی طراحی کردند. در این آزمایش، به گروهی از دانشجویان گفته شد که قرار است با فرد جدیدی ملاقات کنند.
سپس از آن‌ها خواسته شد یک نظر مثبت و یک نظر منفی درباره شخصی فرضی به نام «برد» بیان کنند. بعد، به هر دانشجو گفته شد که فرد مقابل یا با نظر مثبت آن‌ها موافق است یا با نظر منفی‌شان. نتایج شگفت‌انگیز بود: دانشجویان به‌طور قابل‌توجهی تمایل بیشتری داشتند که با فردی که در نظر منفی با آن‌ها هم‌عقیده بود، دوست شوند.
چرا نفرت مشترک در غریبه‌ها موثر است؟
این آزمایش نشان داد که نفرت‌های مشترک حتی بین افرادی که تازه با هم آشنا شده‌اند، می‌توانند پیوندهای اولیه دوستی را شکل دهند. وقتی دو نفر در مورد چیزی که از آن خوششان نمی‌آید هم‌نظر هستند، به‌سرعت حس می‌کنند که دیدگاه‌های مشابهی دارند و این اشتراک، پایه‌ای برای ایجاد اعتماد و دوستی می‌شود.
چگونه از نفرت‌های مشترک به درستی استفاده کنیم؟
اگرچه نفرت‌های مشترک می‌توانند دوستی‌ها را تقویت کنند، استفاده از این پدیده باید با احتیاط باشد. غیبت کردن یا تمرکز بیش از حد روی نگرش‌های منفی می‌تواند به روابط ناسالم منجر شود. برای استفاده مثبت از این مکانیسم، بهتر است روی اشتراک‌گذاری نظرات به‌گونه‌ای تمرکز کنید که به تقویت حس همدلی و درک متقابل کمک کند، نه به تخریب دیگران.
تعادل در روابط دوستانه
برای مثال، به جای تمرکز صرف روی نفرت‌های مشترک، می‌توانید از این اشتراک‌ها به‌عنوان نقطه شروعی برای گفت‌وگوهای عمیق‌تر استفاده کنید. صحبت درباره موضوعاتی که هر دو از آن‌ها ناراحت هستید، می‌تواند به بحث درباره ارزش‌ها، اهداف یا تجربیات مشترک منجر شود. این کار باعث می‌شود دوستی شما بر پایه‌ای مثبت‌تر و پایدارتر شکل بگیرد. همچنین، مهم است که از غیبت‌های مخرب یا قضاوت‌های غیرمنصفانه پرهیز کنید، زیرا این رفتارها می‌توانند به روابط آسیب بزنند.
نکات تکمیلی برای تقویت دوستی‌ها
برای ایجاد و حفظ دوستی‌های عمیق، علاوه بر نفرت‌های مشترک، عوامل دیگری مانند دیدارهای منظم، علایق مشترک و اعتماد متقابل نیز ضروری هستند. سعی کنید زمان بیشتری را با دوستان خود بگذرانید، چه در فعالیت‌های مشترک مثل ورزش یا حتی گفت‌وگوهای ساده.
ایجاد فضایی که در آن بتوانید آزادانه نظرات خود را بیان کنید، به تقویت پیوندهای دوستانه کمک می‌کند. همچنین، به یاد داشته باشید که دوستی‌های سالم بر پایه احترام و حمایت متقابل بنا می‌شوند، نه فقط بر اشتراک در نگرش‌های منفی.
نفرت‌های مشترک می‌توانند به‌عنوان جرقه‌ای برای شروع دوستی‌های عمیق عمل کنند، اما این تنها یک بخش از معادله است. تحقیقات نشان می‌دهند که وقتی دو نفر در مورد چیزی که از آن خوششان نمی‌آید هم‌نظر هستند، به‌سرعت حس نزدیکی و اعتماد بینشان شکل می‌گیرد.
با این حال، برای پایداری دوستی، باید این اشتراک‌ها را با گفت‌وگوهای مثبت و فعالیت‌های مشترک تکمیل کرد. دفعه بعد که با کسی درباره یک موضوع مشترک گله کردید و احساس نزدیکی بیشتری کردید، بدانید که این یک پدیده روانشناختی واقعی است که می‌تواند پایه‌ای برای یک دوستی ماندگار باشد
یافته‌های این پژوهش در ژورنال Personal Relationships منتشر شده است.
