چرا در خواب احساس خفگی می‌کنیم؟ قطعاً همین سوال است که شما را به این صفحه کشانده است و به دنبال پاسخ آن هستید! قطع شدن نفس در خواب یکی از اختلالات نگران‌کننده‌ای است که بسیاری از افراد ممکن است به آن دچار باشند اما از علت آن آگاه نباشند. این پدیده که به‌عنوان آپنه (Apnea یا همان علت قطع شدن نفس در خواب) شناخته می‌شود، معمولاً به دلیل انسداد راه تنفس در گلو اتفاق می‌افتد و می‌تواند باعث احساس خفگی در گلو هنگام خواب شود. اگر می‌خواهید با آپنه خواب یا علت قطع شدن نفس در خواب بیشتر آشنا شوید و از راه‌های درمان آن آگاه شوید، با ما در ادامه این مطلب همراه باشید.
آپنه خواب یا وقفه تنفسی در خواب چیست؟
سوال اصلی اینجاست که آپنه خواب چیست؟ آپنه خواب (Sleep Apnea) یک اختلال نسبتاً شایع است که در آن تنفس فرد در طول خواب به‌طور مکرر قطع و دوباره شروع می‌شود. این پدیده گاهی با صدای خروپف بلند و احساس خفگی در خواب همراه است.
آپنه با خروپف ساده متفاوت است. خروپف ساده صدایی است که هنگام عبور هوا از مجاری هوایی باریک ایجاد می‌شود و معمولاً نشانه‌ای از مشکل جدی نیست. اما در آپنه خواب، فرد علاوه بر خروپف، دوره‌هایی از قطع موقت تنفس را تجربه می‌کند که باعث کاهش اکسیژن خون و بیداری‌های مکرر می‌شود. این وقفه‌های تنفسی ممکن است با صدای خفگی یا نفس‌نفس زدن همراه باشند و فرد ناگهان با احساس خفگی از خواب بیدار شود.
آیا قطع تنفس در خواب خطرناک است؟
قطع شدن نفس در خواب، به ویژه در افراد مبتلا به آپنه انسدادی خواب، ممکن است به خودی خود باعث مرگ ناگهانی نشود، اما می‌تواند خطر بروز مشکلات جدی و بالقوه کشنده را افزایش دهد. این اختلال باعث توقف موقت تنفس می‌شود و تکرار این وقفه‌های تنفسی می‌تواند پیامدهای خطرناکی برای سلامت قلب و مغز داشته باشد.
در کوتاه‌مدت، وقفه‌های تنفسی باعث بروز آریتمی‌های قلبی می‌شوند که می‌توانند به ایست قلبی منجر شوند. همچنین خطر ابتلا به فیبریلاسیون دهلیزی، حمله قلبی و سکته مغزی در افراد مبتلا به آپنه خواب افزایش می‌یابد. مطالعات نشان داده‌اند که خطر مرگ ناگهانی در خواب در افراد مبتلا به آپنه انسدادی خواب حدود ۲.۵ برابر بیشتر از افراد عادی است.
در بلندمدت، آپنه خواب می‌تواند باعث افزایش فشار خون، دیابت نوع ۲، مشکلات قلبی و حتی افسردگی و اختلالات حافظه مانند آلزایمر شود.
چگونه بفهمیم در خواب دچار قطع تنفس می‌شویم؟ (علائم مهم)
تشخیص این که آیا در خواب دچار قطع تنفس می‌شویم یا خیر، ممکن است برای خود ما دشوار باشد؛ این علائم معمولاً توسط اطرافیان گزارش می‌شود. قطع شدن نفس معمولاً با علائم خاصی همراه است که می‌توان از میان آن‌ها به موارد زیر اشاره کرد:
- خروپف بلند و مداوم
- توقف موقت تنفس در خواب
- نفس‌نفس زدن یا تلاش برای نفس کشیدن هنگام خواب
- بیدار شدن ناگهانی با دهان خشک یا گلو درد
- سردرد صبحگاهی
- مشکلات خواب مانند بی‌خوابی یا بیداری‌های مکرر
- خواب‌آلودگی و خستگی بیش از حد در طول روز
- مشکل در تمرکز و حافظه
- تحریک‌پذیری و تغییرات خلق‌وخو
- تعریق شبانه
- تکرر ادرار در طول شب
- احساس خفگی در خواب
2 علت اصلی قطع شدن نفس در خواب
آپنه خواب دو نوع اصلی دارد که دو دلیل اصلی قطع تنفس در خواب محسوب می‌شوند:
- آپنه انسدادی خواب (OSA): شایع‌ترین نوع آپنه است که در آن عضلات گلو در هنگام خواب شل می‌شوند و بسته شدن راه تنفس را در پی دارند.
- آپنه مرکزی خواب (CSA): در این نوع آپنه، مغز به درستی سیگنال‌های لازم برای کنترل عضلات تنفسی را ارسال نمی‌کند و تنفس به‌طور موقت متوقف می‌شود، بدون اینکه راه هوایی مسدود شود.
نوع دیگری به نام آپنه خواب پیچیده یا مختلط (Complex Sleep Apnea) نیز وجود دارد که علل آن ترکیبی از دو نوع دیگر آپنه است.
در ادامه، با علت هر یک از این 2 نوع اصلی آپنه خواب بیشتر آشنا خواهیم شد:
- علل آپنه انسدادی خواب
در بزرگسالان، شایع‌ترین علت بسته شدن راه تنفس در خواب، اضافه وزن و چاقی است که با بافت نرم دهان و گلو مرتبط است. هنگام خواب، زمانی که عضلات گلو و زبان بیشتر شل می‌شوند، این بافت نرم می‌تواند باعث انسداد راه هوایی شود.
سایر علل یا عوامل خطر آپنه انسدادی خواب عبارتند از:
- گلو یا راه هوایی باریک
- شکل گرد سر
- کم‌کاری تیروئید
- رشد بیش از حد ناشی از هورمون‌ها (آکرومگالی)
- آلرژی‌ها
- انحراف تیغه بینی
- بیماری‌هایی که باعث گرفتگی راه هوایی فوقانی می‌شوند
- سیگار کشیدن
- مصرف الکل یا مواد مخدر
- علل آپنه مرکزی خواب
در بسیاری از موارد، پزشکان نمی‌توانند علت اصلی آپنه مرکزی خواب را مشخص کنند. اما در برخی موارد آپنه مرکزی خواب به بیماری‌های دیگر، داروها یا شرایط محیطی مرتبط هستند، از جمله:
- سکته مغزی، نارسایی قلب یا نارسایی کلیه
- بیماری‌های قلبی و مشکلات کلیوی
- آپنه مرکزی ناشی از ارتفاع زیاد (معمولاً هنگام خواب در ارتفاعات بیش از 4500 متر رخ می‌دهد)
- مصرف برخی داروها به‌ویژه داروهای مخدر مانند هیدروکودون یا فنتانیل
چه عواملی باعث تشدید قطع تنفس در خواب می شود؟
عوامل تشدیدکننده قطع نفس در خواب شامل موارد زیر هستند:
- سن بالا (افراد بالای ۶۵ سال)
- مرد بودن (مردها بیش از زنان در معرض آپنه قرار دارند)
- داروهای مخدر (مانند مورفین، اکسی‌کودون)
- سیگار
- الکل
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر خودتان یا اطرافیانتان متوجه علائمی مانند قطع شدن نفس در خواب، احساس خفگی در گلو هنگام خواب، خواب‌آلودگی شدید در طول روز و خستگی مفرط شده‌اید، بهتر است هرچه زودتر به پزشک مراجعه کنید.
روش‌های تشخیص قطع تنفس در خواب
پزشک بر اساس علائم و سابقه خواب شما، ارزیابی اولیه را انجام می‌دهد. برای تشخیص علت قطع شدن نفس در خواب و تعیین نوع آپنه (انسدادی یا مرکزی)، معمولاً آزمایش‌های زیر انجام می‌شود:
- پلی‌سومنوگرافی شبانه: این آزمایش در مرکز خواب انجام می‌شود و در طول یک شب، فعالیت قلب، ریه، مغز، الگوهای تنفسی، حرکات دست و پا و سطح اکسیژن خون شما را ثبت می‌کند.
- تست خواب در منزل: این آزمایش‌های ساده معمولاً ضربان قلب، سطح اکسیژن خون، جریان هوا و الگوهای تنفسی را اندازه‌گیری می‌کنند.
روش‌های درمانی و کنترل وقفه تنفسی در خواب
در موارد خفیف آپنه خواب، پزشک تنها تغییرات سبک زندگی مانند کاهش وزن، ترک سیگار و تغییر وضعیت خوابیدن (پوزیشن‌تراپی با استفاده از کمربند ضدخروپف) را توصیه می‌کند. همچنین در صورت وجود حساسیت، درمان آلرژی‌ها می‌تواند به بهبود علائم کمک کند. از دیگر روش‌های درمان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- فشار مثبت مداوم راه هوایی (CPAP): دستگاه CPAP هوایی با فشار بیشتر از فشار محیط را از طریق ماسک به مجاری هوایی می‌رساند و راه تنفس را باز نگه می‌دارد. استفاده از این روش برای بسیاری از افراد سخت و دشوار است.
- دیوایس‌های دهانی: این وسایل پزشکی یکی از ارزان‌ترین و ساده‌ترین روش‌ها برای کنترل قطع نفس در خواب هستند؛ این دیوایس‌ها با جلو نگه داشتن فک پایین، فضای پشت زبان را باز می‌کنند و برای موارد خفیف تا متوسط آپنه انسدادی خواب مناسب‌اند. رسپیراتور تنفسی، پلاک ضد خروپف و زبان‌گیر ضد خروپف از جمله این دیوایس‌ها هستند.
- راهکارهای ارزان و ساده: روش‌های ارزان اما تخصصی برای خواب راحت و باآرامش مانند چسب بینی، گیره بینی رفع خروپف و چانه‌بند ضد خروپف با باز نگه داشتن راه تنفسی به کاهش خروپف و بهبود کیفیت خواب کمک می‌کنند.
اگر به دنبال این محصولات و راهکارهای تخصصی و ارزان برای کنترل خروپف و وقفه تنفسی در خواب هستید، می‌توانید به وبسایت هوپنوس به آدرس https://hoopnoos.com/ سر بزنید. این وبسایت، به‌صورت تخصصی در زمینه ارائه راهکارهای ساده و ارزان برای خوابی آرام فعالیت دارد.
-
- جراحی: جراحی معمولاً پس از ناکامی سایر درمان‌ها مطرح می‌شود. انواع جراحی شامل برداشتن بافت اضافی در پشت گلو، کوچک کردن بافت‌ها با انرژی رادیوفرکانسی، جابجایی فک به جلو، و جراحی انحراف بینی است.
- درمان بیماری‌های زمینه‌ای: آپنه مرکزی خواب معمولاً ناشی از بیماری‌های قلبی، عصبی یا مصرف داروهای خاص است. درمان این بیماری‌ها می‌تواند به بهبود آپنه کمک کند.
آیا خروپف نشانه قطع تنفس در خواب است؟
خروپف می‌تواند یکی از نشانه‌های آپنه انسدادی خواب باشد، اما همیشه به معنای قطع تنفس و آپنه نیست. در واقع، خروپف ساده بدون وقفه‌های تنفسی یا کاهش اکسیژن خون رخ می‌دهد و معمولاً عوارض جدی پزشکی ندارد. با این حال، خروپف همراه با توقف‌های مکرر تنفس (بیش از ۵ بار در ساعت)، احساس خفگی حین خواب یا خواب‌آلودگی روزانه ممکن است نشان‌دهنده آپنه خواب باشد که نیاز به ارزیابی پزشکی دارد.
وقفه تنفسی خواب در کودکان هم ایجاد می شود؟
بله. وقفه تنفسی در خواب در کودکان و نوزادان نیز اتفاق می‌افتد و در نوزادان نارس شایع‌تر است. علت‌های ایجاد آپنه در نوزادان مشابه بزرگسالان است و می‌تواند به صورت آپنه انسدادی، مرکزی یا ترکیبی بروز کند.
آیا آپنه خواب درمان قطعی دارد؟
برای آپنه خواب درمان قطعی وجود ندارد، اما مطالعات نشان می‌دهد که استفاده از روش‌های آسان و ارزان ضد خروپف و اصلاح سبک زندگی می‌توانند شدت آن را کمتر کنند.
جمع‌بندی
همان‌طور که دیدیم، آپنه خواب اختلالی است که با قطع مکرر تنفس در خواب همراه است و می‌تواند عوارض جدی قلبی و عصبی به دنبال داشته باشد. روش‌های ساده و ارزان مانند کاهش وزن، ترک سیگار، تغییر وضعیت خوابیدن، استفاده از دیوایس‌های دهانی و ابزارهای کمکی مثل چسب بینی و گیره بینی می‌توانند به بهبود علائم آپنه و کاهش خروپف کمک کنند. این راهکارها علاوه بر سهولت، هزینه کمتری نسبت به درمان‌های پیچیده مانند جراحی دارند و برای موارد خفیف تا متوسط آپنه خواب موثرند.
