جالب است بدانید که بدن ما مثل یک ساعت دقیق کار می‌کند و کوچک‌ترین کمبود در تغذیه می‌تواند تعادل این ساعت را به‌هم بزند. تصور کنید با وجود اینکه هر روز حمام می‌روید و از بهترین دئودورانت‌ها استفاده می‌کنید، باز هم عرق شما بوی نامطبوعی دارد. طبیعی است که چنین چیزی نه‌تنها آزاردهنده باشد بلکه اعتمادبه‌نفس را هم کم می‌کند. اینجاست که باید به تغذیه و مخصوصاً ویتامین‌ها توجه کنیم. یکی از مهم‌ترین پرسش‌ها همین است: کمبود چه ویتامینی باعث عرق بد بو می شود؟
نقش ویتامین‌ها در بوی بدن
بدن برای عملکرد درست به مجموعه‌ای از ویتامین‌ها و مواد معدنی نیاز دارد. وقتی یکی از این مواد حیاتی کم شود، فرآیندهای طبیعی بدن دچار مشکل می‌شوند و حتی بوی بدن تغییر می‌کند. عرق به‌تنهایی بی‌بوست، اما وقتی با باکتری‌های پوست ترکیب میشود، بوی بد ایجاد می‌کند. حالا اگر متابولیسم درست کار نکند یا پوست ضعیف شود، این بو بیشتر و تندتر میشود.
ویتامین B12؛ متهم اصلی در بوی بد عرق
در منبعی کمبود ویتامین B12 می‌تواند به‌طور مستقیم در بوی بدن نقش داشته باشد. چرا؟ چون نبود کافی این ویتامین باعث کند شدن متابولیسم میشود. وقتی متابولیسم کند شود، ترکیباتی در بدن باقی می‌مانند که به‌راحتی توسط عرق آزاد می‌شوند و بوی ناخوشایند ایجاد می‌کنند. در واقع، برای درک بهتر این موضوع باید به نقش متابولیسم در بدن دقت کرد؛ چون هر اختلالی در این فرآیند می‌تواند زمینه‌ساز تغییرات بوی بدن باشد. علاوه بر این، B12 نقش مهمی در سلامت پوست دارد و کمبود آن یعنی پوست توانایی کمتری برای مقابله با باکتری‌های مولد بو خواهد داشت.
منابع طبیعی ویتامین B12
خوشبختانه این ویتامین را می‌توان از طریق رژیم غذایی تأمین کرد. بهترین منابع طبیعی آن شامل:
- گوشت قرمز
- مرغ و ماهی
- تخم‌مرغ
- لبنیات
افرادی که گیاهخوار مطلق هستند (وگان‌ها) بیشتر در معرض کمبود B12 قرار دارند، به همین دلیل مکمل‌ها برایشان ضروری است.
نقش ویتامین D و سایر مواد مغذی
در منبعی اشاره شده است که ویتامین D هم می‌تواند در کاهش بوی بدن مفید باشد. این ویتامین با تقویت سیستم ایمنی، رشد بیش از حد باکتری‌های پوست را کنترل می‌کند. از طرفی بسیاری از افراد کنجکاوند بدانند کمبود ویتامین دی چه علائمی دارد و آیا این کمبود می‌تواند علاوه بر مشکلات استخوانی، روی بوی بدن هم اثر بگذارد یا نه. البته در منابع دیگر مثل Healthline و Livestrong بیشتر روی ویتامین C، ویتامین‌های گروه B (به‌ویژه B6 و B2) و همچنین مواد معدنی مثل روی (Zinc) و منیزیم تأکید شده است. جالب اینجاست که در بعضی منابع علمی به نقش آنتی اکسیدان ها در بدن هم اشاره شده و توضیح داده‌اند که این ترکیبات می‌توانند با کاهش استرس اکسیداتیو در پوست، احتمال ایجاد بوی نامطبوع را کم کنند. درواقع، در منابع مختلف دیدگاه‌های متفاوتی وجود دارد و این نشان می‌دهد که بوی بدن می‌تواند از کمبود چند ماده غذایی مختلف تأثیر بگیرد.
چگونه کمبود ویتامین را جبران کنیم؟
اگر مشکوک هستید که کمبود ویتامین دارید، بهترین کار این است که:
- یک آزمایش خون بدهید تا دقیق بدانید چه چیزی در بدن کم است.
- رژیم غذایی متنوع و سرشار از سبزیجات، پروتئین حیوانی یا جایگزین‌های گیاهی غنی‌شده مصرف کنید.
- در صورت لزوم، با مشورت پزشک مکمل‌های ویتامینی مصرف کنید.
علل غیرتغذیه‌ای بوی بدن
همیشه دلیل بوی ناخوشایند بدن به کمبود ویتامین‌ها یا تغذیه برنمی‌گردد. گاهی مشکلات پزشکی یا شرایط بدنی می‌توانند عامل اصلی باشند. برای مثال، دیابت کنترل‌نشده می‌تواند باعث بوی شبیه استون یا میوه ترش در بدن شود. اختلالات تیروئید، چه پرکاری و چه کم‌کاری، تعریق را تغییر می‌دهند و بو را بیشتر می‌کنند. همچنین بیماری‌های کبدی و کلیوی به‌دلیل ناتوانی بدن در دفع سموم، می‌توانند بوی تند و ماندگاری ایجاد کنند. حتی عفونت‌های پوستی یا قارچی ساده هم در بعضی افراد عامل بو هستند. به همین دلیل اگر بوی بدن ناگهانی و غیرعادی شد، باید از زاویه‌ی پزشکی هم بررسی شود.
سبک زندگی و بوی بدن
یادتان باشد که ویتامین‌ها تنها یک بخش از ماجرا هستند. عواملی مثل استرس، مصرف زیاد غذاهای پرادویه یا نوشیدنی‌های الکلی، مشکلات کبدی یا کلیوی و حتی بهداشت شخصی هم روی بوی بدن تأثیر مستقیم دارند. بنابراین، ترکیب یک سبک زندگی سالم، رژیم غذایی مناسب و تأمین کافی ویتامین‌ها بهترین راهکار برای کنترل بوی عرق است.
در نهایت باید گفت پاسخ پرسش «کمبود چه ویتامینی باعث عرق بد بو می شود؟» بیشتر به ویتامین B12 برمی‌گردد، هرچند نقش سایر ویتامین‌ها و مواد معدنی را هم نمی‌توان نادیده گرفت. پس اگر بوی بدن برایتان دغدغه شده، وقت آن است که نگاهی جدی‌تر به تغذیه‌تان بیندازید.
داروهایی که بوی بدن را تشدید می‌کنند
بعضی داروها روی تعریق و بوی بدن اثر مستقیم دارند. برای مثال، متفورمین (داروی دیابت) می‌تواند بوی مشخصی در عرق و نفس ایجاد کند. بعضی آنتی‌بیوتیک‌ها با تغییر تعادل باکتری‌های پوست و روده بوی بدن را تغییر می‌دهند. داروهای اعصاب و ضدافسردگی نیز با تغییر در تعریق و متابولیسم ممکن است باعث بوی بد شوند. حتی مصرف طولانی‌مدت برخی مکمل‌ها مثل کولین یا کارنیتین در دوز بالا، بوی خاصی شبیه ماهی در بدن به جا می‌گذارد. جالب است که در همین زمینه برخی افراد می‌پرسند ایا تخم مرغ باعث مسمومیت میشود و اگر چنین باشد، آیا می‌تواند عاملی غیرمستقیم در تغییر بوی بدن هم باشد یا نه. بنابراین، اگر دارویی مصرف می‌کنید و متوجه تغییر بوی بدن شده‌اید، باید این موضوع را با پزشک در میان بگذارید.
گروه‌های پرخطر
برخی افراد بیشتر از دیگران در معرض بوی بدن ناشی از کمبود ویتامین یا عوامل دیگر هستند. گیاهخواران مطلق (وگان‌ها) چون از منابع حیوانی مثل گوشت، ماهی، تخم‌مرغ و لبنیات استفاده نمی‌کنند، معمولاً بیشتر دچار کمبود B12 می‌شوند و در نتیجه احتمال دارد بوی بدنشان تغییر کند. افراد مسن هم به دلیل کاهش توانایی دستگاه گوارش در جذب ویتامین‌ها، بیشتر مستعد کمبود B12 و D هستند و همین موضوع روی بوی بدنشان اثر دارد. زنان باردار و شیرده به دلیل افزایش نیاز بدنشان به ریزمغذی‌ها، اگر تغذیه متعادلی نداشته باشند، بیشتر در معرض کمبود ویتامین‌ها قرار می‌گیرند و این موضوع می‌تواند بوی بدن را تغییر دهد. همچنین ورزشکاران حرفه‌ای که تعریق بیشتری دارند، اگر رژیمشان متوازن نباشد و ویتامین‌های کافی دریافت نکنند، با شدت بیشتری بوی بدن را تجربه می‌کنند. حتی افرادی که داروهای خاصی مصرف می‌کنند (مثل داروهای دیابت یا ضدافسردگی‌ها) در گروه پرخطر قرار می‌گیرند. به همین دلیل، این گروه‌ها باید با دقت بیشتری رژیم غذایی و سطح ویتامین‌هایشان را کنترل کنند تا از بوی ناخوشایند بدن جلوگیری شود.
