جالب است بدانید که سیر نه‌تنها در غذاها، بلکه در داروخانه‌های طبیعی هم محبوب است؛ اما آیا تا به حال فکر کرده‌اید که چرا بعضی‌ها بعد از خوردن یک خرده سیر دچار مشکل می‌شوند؟ این مقاله سفری است در مرز میان فایده و آسیب، جایی که سیر ممکن است صدای قلب را بشنود… و یا آن را به هم بریزد.
سیر برای چه کسانی مضر است؟
شاید باورش سخت باشد، اما همین خوراکی پرخاصیت که در بسیاری از فرهنگ‌ها نماد تندرستی است، می‌تواند برای برخی افراد دردسرساز شود. بدن هر کسی واکنش متفاوتی به سیر نشان می‌دهد و در بعضی شرایط خاص، این واکنش نه‌تنها مفید نیست بلکه به شکل عوارض جانبی خودش را بروز می‌دهد.
۱. کسانی که داروهای رقیق‌کننده خون مصرف می‌کنند
سیر خاصیت ضدانعقادی دارد؛ یعنی جلوی لخته شدن خون را می‌گیرد. برای کسانی که داروهایی مثل وارفارین یا آسپرین مصرف می‌کنند، این خاصیت می‌تواند خطرناک باشد و احتمال خونریزی را بالا ببرد. جالب است بدانید که تاثیر مصرف روزانه سیر بر سلامتی در برخی افراد متفاوت است و همین تفاوت‌هاست که گاهی یک ماده مفید را به خطری پنهان تبدیل می‌کند.
۲. مبتلایان به رفلاکس معده (GERD)
سیر می‌تواند دریچه مری را شل کند و باعث شود اسید معده بالا بیاید. نتیجه؟ سوزش سر دل، تهوع و تشدید رفلاکس.
۳. افراد با سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) یا عدم تحمل فروکتان
سیر سرشار از فروکتان است؛ نوعی کربوهیدرات که می‌تواند در افراد حساس، نفخ، گاز معده و دل‌درد ایجاد کند. به همین دلیل کسانی که رژیم FODMAP را دنبال می‌کنند، معمولاً مصرف سیر را محدود می‌کنند.
۴. کسانی که به سیر یا خانواده آلیوم حساسیت دارند
آلرژی به سیر هرچند نادر است، اما می‌تواند باعث خارش دهان و گلو، تهوع یا حتی واکنش‌های شدیدتر مثل آنافیلاکسی شود.
۵. زنان باردار و شیرده
سیر به‌طور کلی در بارداری بی‌خطر است، اما مصرف بیش‌ازحد آن توصیه نمی‌شود چون ممکن است باعث انقباضات رحمی یا تغییر طعم شیر مادر شود و روی نوزاد تأثیر بگذارد.
۶. افراد با فشار خون پایین
سیر خاصیت کاهنده فشار خون دارد. برای کسانی که به‌طور طبیعی دچار افت فشار هستند، مصرف زیاد سیر می‌تواند این وضعیت را تشدید کرده و منجر به سرگیجه، ضعف یا حتی بی‌هوشی شود. بنابراین این افراد باید با دقت بیشتری سیر مصرف کنند.
۷. مبتلایان به بیماری‌های کبدی
کبد یکی از اندام‌های اصلی در تجزیه ترکیبات فعال سیر است. مصرف بیش‌ازحد آن می‌تواند کبد را تحت فشار قرار دهد و در افرادی که دچار التهاب یا بیماری‌های کبدی هستند، باعث تشدید مشکلات موجود شود. همین موضوع باعث می‌شود خیلی‌ها از خودشان بپرسند جهت پاکسازی کبد چه بخوریم و آیا سیر در این مسیر می‌تواند کمک‌کننده یا آسیب‌زا باشد.
- احتمال آسیب کبدی در مصرف زیاد سیر
آزمایش‌ها روی حیوانات نشان داده‌اند که مصرف دُزهای زیاد سیر می‌تواند پس از چند روز کارکرد کبد را بهبود نبخشد و باعث آسیب بافتی شود. دُزهای زیاد مثل ۵ گرم به ازای هر کیلوگرم بدن در روز در کوتاه‌مدت (۷ روز) باعث آسیب کبدی شده‌اند، در حالی که دُزهای پایین‌تر مانند ۰٫۱ یا ۰٫۲۵ گرم/کیلوگرم معمولاً بی‌خطر بوده‌اند.
۸. افرادی که داروهای خاص مصرف می‌کنند
سیر فقط با داروهای رقیق‌کننده خون تداخل ندارد. مصرف آن می‌تواند روی اثر داروهای کنترل قند خون، داروهای ضد بارداری، داروهای ضد HIV و همچنین داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی اثر بگذارد. این تداخل‌ها ممکن است قدرت دارو را کاهش داده یا عوارض ناخواسته ایجاد کنند.
۹. افراد با مشکلات تیروئید
سیر حاوی ترکیباتی است که می‌توانند جذب ید را در بدن کاهش دهند. برای کسانی که کم‌کاری تیروئید یا بیماری‌های مرتبط مثل هاشیموتو دارند، زیاده‌روی در مصرف سیر ممکن است کارکرد تیروئید را بیشتر مختل کند. در کنار این، موضوعاتی مثل تغذیه مفید برای کبد چرب هم اهمیت دارد، چرا که بسیاری از افراد در پی یافتن رژیمی هستند که هم برای کبد مناسب باشد و هم با مشکلات زمینه‌ای تداخل نداشته باشد.
عوارض مصرف زیاد سیر
- مشکلات گوارشی: مصرف زیاد سیر می‌تواند باعث نفخ، دل‌پیچه، اسهال، درد شکم و حتی در برخی موارد درد مری یا انسداد روده شود.
- بوی بد دهان و بدن: ترکیبات سولفوری موجود در سیر از طریق ریه و پوست دفع می‌شوند و بوی تند و ماندگاری ایجاد می‌کنند.
- تحریک پوستی و واکنش‌های حساسیتی: تماس طولانی‌مدت با سیر خام ممکن است باعث قرمزی، التهاب، تاول یا درماتیت تماسی شود. همچنین برخی افراد ممکن است واکنش‌های آلرژیک مانند کهیر، آسم یا رینیت تجربه کنند.
- افت فشار خون: سیر می‌تواند فشار خون را کاهش دهد و در افراد با فشار خون پایین یا کسانی که داروهای ضد فشار خون مصرف می‌کنند، سرگیجه و ضعف ایجاد کند.
- خطر خونریزی: به دلیل خاصیت ضدانعقادی، مصرف زیاد سیر می‌تواند احتمال خونریزی را افزایش دهد، به‌ویژه هنگام جراحی یا در صورت وجود زخم.
- عوارض قلبی نادر: در موارد بسیار کمی، مصرف بیش‌ازحد یا استفاده نامناسب از مکمل‌های سیر با حمله قلبی (میوکارد انفارکشن) گزارش شده است.
مواردی که سیر می‌تواند برای قلب خطرناک باشد
سیر معمولاً به عنوان یک ماده غذایی مفید برای قلب شناخته می‌شود، اما در بعضی شرایط ممکن است تأثیر منفی داشته باشد. اگر مصرف سیر زیاد باشد، یا فرد دچار مشکلات خاص قلبی یا مصرف‌کننده داروهای خاص باشد، این اثرات ممکن است ظهور کنند:
سیر می‌تواند عملکرد پلاکت‌ها در خون را تحت تأثیر قرار دهد و باعث باشد که خون دیرتر لخته شود؛ این موضوع در کسانی که قبلاً بیماری قلبی دارند یا احتمال لخته‌شدن خون برایشان مهم است (مثل کسانی که بعد عمل قلبی‌اند یا دریچه قلب گذاشته‌اند)، خطر خونریزی را افزایش می‌دهد.
مصرف زیاد سیر ممکن است فشار خون را بیش‌از حد پایین بیاورد و در نتیجه افراد مبتلا به افت فشار خون یا افرادی که داروهایی برای کنترل فشار خون مصرف می‌کنند، با سرگیجه، ضعف یا مشکلات قلبی ناشی از کم‌خونی مواجه شوند.
در افرادی که کلسترول بالا دارند، سیر به‌طور معمول مفید است ولی اگر سیر مکمل‌شده باشد یا دوز آن بدون کنترل باشد، احتمال تداخل با داروهای کاهش‌دهنده کلسترول وجود دارد؛ ممکن است اثر دارو تغییر کند یا فشار بر قلب بیشتر شود.
اگر فردی داروهایی مصرف می‌کند که عملکرد قلب را تحت نظارت دارند یا برای مشکلات عروقی گرفته شده‌اند (مثل داروهای “رقیق‌کننده خون” یا داروهای ضدپلاکت)، مصرف زیاد سیر می‌تواند موجب واکنش‌های ناسازگار مثل خونریزی داخلی شود که برای قلب و عروق خطرناک است.
در برخی مطالعات دیده شده که اگر سیر به صورت مکمل یا آماده شده با ترکیباتی متمرکز مصرف شود، اثرات جانبی قلبی (مانند تغییر در ضربان قلب یا مشکلات عروقی) گزارش شده است، مخصوصاً وقتی با شرایط زمینه‌ای مانند بیماری عروق کرونری، اختلال در عملکرد کلیه یا کبد همراه باشد.
چرا بعضی افراد می‌توانند سیر پخته بخورند اما سیر خام نه
سیر خام حاوی ترکیبات فعالی مثل آلیسین است که به‌محض خرد شدن یا جویده شدن آزاد می‌شوند. این ترکیبات اگرچه خواص دارویی زیادی دارند، اما می‌توانند برای برخی افراد بسیار تحریک‌کننده باشند و موجب سوزش دهان، حالت تهوع، دل‌پیچه یا حتی تشدید مشکلات گوارشی شوند. وقتی سیر پخته می‌شود، گرما باعث می‌شود مقدار زیادی از این ترکیبات تند و تحریک‌کننده تجزیه شود و شدت اثر آن‌ها کاهش یابد. در نتیجه سیر پخته معمولاً ملایم‌تر است، راحت‌تر هضم می‌شود و کمتر باعث بروز مشکلات گوارشی یا حساسیت می‌گردد. به همین دلیل بعضی افراد که بعد از خوردن سیر خام دچار ناراحتی می‌شوند، می‌توانند سیر پخته را بدون مشکل مصرف کنند.
سخن آخر
سیر بی‌تردید یکی از شگفتی‌های دنیای طبیعت است، اما همه چیز به اندازه و شرایط فرد بستگی دارد. همان‌طور که بدن هر کسی منحصر به خودش است، واکنش به سیر هم می‌تواند کاملاً متفاوت باشد. اگر دارویی مصرف می‌کنید، اگر مشکلات گوارشی یا قلبی دارید یا حتی در دوران بارداری و شیردهی هستید، باید با آگاهی تصمیم بگیرید. هیچ نسخه‌ای برای همه یکسان نیست؛ پس بهتر است انتخاب‌هایتان را با توجه به وضعیت بدن و سبک زندگی‌تان تنظیم کنید. این‌گونه هم از خواص بی‌نظیر سیر بهره‌مند می‌شوید و هم از عوارض احتمالی آن در امان می‌مانید.
