جالب است بدانید که واکسن کزاز یکی از واکسن‌های ضروری است که برای جلوگیری از بیماری‌های کشنده مانند کزاز استفاده می‌شود. اما آیا همه افراد می‌توانند این واکسن را بزنند؟ احتمالاً شما هم این سوال را دارید که چه کسانی نباید واکسن کزاز بزنند؟ در این مقاله به تفصیل به شرایطی می‌پردازیم که در آن‌ها ممکن است دریافت واکسن کزاز برای شما مناسب نباشد.
چه زمانی باید قبل از واکسن کزاز از پزشک راهنمایی بگیرید؟
واکسیناسیون کزاز برای اکثر افراد ایمن است و به طور معمول واکنش‌های جانبی کمی دارد. با این حال، برای برخی افراد خاص، دریافت این واکسن توصیه نمی‌شود. این افراد باید قبل از دریافت واکسن کزاز حتماً با پزشک خود مشورت کنند تا اطمینان حاصل کنند که این واکسن برایشان بی‌خطر است. در ادامه به مهم‌ترین شرایطی که باید در نظر گرفته شود، اشاره خواهیم کرد.
واکنش‌های آلرژیک به واکسن‌های قبلی
افرادی که در گذشته به واکسن‌های کزاز یا دیگر واکسن‌ها واکنش‌های آلرژیک شدید نشان داده‌اند، باید از دریافت واکسن کزاز اجتناب کنند. واکنش‌های آلرژیک ممکن است شامل کهیر، ورم، یا مشکلات تنفسی باشد که در موارد نادر می‌تواند خطرناک باشد. در چنین شرایطی، تزریق مجدد واکسن ممکن است منجر به واکنش‌های شدیدتر و خطرناک‌تر شود. اگر چنین تجربه‌ای داشته‌اید، حتماً پزشک خود را از این موضوع آگاه کنید.
سابقه تشنج یا مشکلات عصبی
اگر شما سابقه تشنج یا کاهش سطح هوشیاری پس از دریافت واکسن کزاز در گذشته داشته‌اید، ممکن است واکسن برای شما مناسب نباشد. برخی از افراد ممکن است پس از واکسیناسیون دچار تشنج شوند، به‌ویژه در افرادی که سابقه بیماری‌های عصبی دارند. بنابراین، اگر چنین وضعیتی برای شما پیش آمده، حتماً قبل از دریافت واکسن با پزشک مشورت کنید.
بیماری‌های عصبی مانند گیلن باره
سندروم گیلن باره (Guillain-Barré Syndrome) یک بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به اعصاب آسیب می‌زند. این بیماری می‌تواند موجب ضعف یا فلج عضلات شود. اگر شما به این بیماری مبتلا هستید یا سابقه آن را دارید، ممکن است پزشک توصیه کند که از واکسن کزاز خودداری کنید، زیرا این بیماری می‌تواند واکنش‌های نامطلوبی به واکسن ایجاد کند.
مصرف داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی
اگر شما داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی مانند کورتیکواستروئیدها، داروهای درمان سرطان یا داروهای دیگر که سیستم ایمنی بدن را تضعیف می‌کنند، مصرف می‌کنید، ممکن است دریافت واکسن کزاز برای شما مناسب نباشد. سیستم ایمنی ضعیف ممکن است نتواند به خوبی واکنش نشان دهد و اثربخشی واکسن کاهش یابد. در این صورت، شما باید با پزشک خود مشورت کنید تا راه‌حل بهتری برای شما ارائه شود.
سابقه جراحی پیوند
افرادی که به‌تازگی عمل جراحی پیوند انجام داده‌اند یا سیستم ایمنی ضعیفی دارند، ممکن است در معرض خطر بیشتری برای واکنش‌های جانبی قرار گیرند. افرادی که پیوند عضو انجام داده‌اند، باید پیش از دریافت واکسن کزاز مشاوره پزشکی دقیق دریافت کنند تا از ایمنی واکسن مطمئن شوند.
نکات دیگر که قبل از دریافت واکسن کزاز باید بدانید
اگر هیچ‌یک از شرایط فوق را ندارید و به واکسن کزاز نیاز دارید، مهم است که پیش از تزریق واکسن، برخی نکات را در نظر بگیرید. برای مثال، اگر سابقه بیماری‌های خاص مانند بیماری‌های قلبی یا تنفسی دارید، ممکن است واکسیناسیون تحت نظر پزشک متخصص انجام شود.
عوارض جانبی واکسن کزاز
واکنش‌های جانبی به واکسن کزاز عموماً خفیف هستند و معمولاً شامل درد یا تورم در محل تزریق می‌شود. در برخی موارد نادر، افراد ممکن است دچار تب خفیف، حالت تهوع یا سردرد شوند. در صورتی که واکنش‌های جدی مانند مشکلات تنفسی یا کهیر مشاهده کنید، باید فوراً به مراکز درمانی مراجعه کنید.
بعد از بریدگی کوچک باید واکسن کزاز زد؟
اگر زخمی که دچار شده‌اید تمیز نباشد و به خاک، فضولات حیوانی یا بزاق آلوده شده باشد، حتی اگر بریدگی کوچک باشد، ممکن است خطر ابتلا به کزاز وجود داشته باشد. این نوع بریدگی‌ها به‌ویژه در مناطقی که در معرض آلودگی قرار دارند، خطرناک‌تر هستند.
در صورتی که زخمتان آلوده نشده باشد، اگر بیش از ۱۰ سال از آخرین واکسن کزاز شما گذشته باشد، هنوز هم بهتر است واکسن تقویتی بزنید. همچنین، اگر زخمتان بزرگ یا عمیق است، یا هر نشانه‌ای از عفونت مانند قرمزی، تورم یا ترشح از محل زخمی مشاهده کردید، باید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
در نهایت، حتی بریدگی‌های کوچک هم باید به‌درستی تمیز شوند و در صورت لزوم واکسن کزاز گرفته شود تا از ابتلا به بیماری‌های خطرناک جلوگیری شود.
منظور از بریدگی، چه نوع بریدگی‌های است؟
بریدگی‌هایی که ممکن است نیاز به واکسن کزاز داشته باشند معمولاً بریدگی‌هایی هستند که به نوعی آلوده شده‌اند. این بریدگی‌ها ممکن است به دلایل مختلفی آلوده شوند، مانند:
- زخم‌های ناشی از تماس با خاک: وقتی که بریدگی به خاک، به‌ویژه خاکی که ممکن است حاوی باکتری‌های کزاز باشد، آلوده شود.
- زخم‌های ناشی از تماس با فلزات زنگ‌زده: مانند بریدگی‌هایی که از وسایلی مانند میخ‌های زنگ‌زده یا تیغه‌های فلزی ایجاد می‌شوند.
- زخم‌های ناشی از وسایل کثیف یا آلوده: مانند بریدگی‌های ناشی از برخورد با شیشه‌های شکسته، سیم‌ها یا وسایلی که ممکن است با فضولات حیوانی یا بزاق آلوده باشند.
- زخم‌های عمیق یا پاره‌شده: زخم‌هایی که به عمق پوست نفوذ کرده و می‌توانند به راحتی به باکتری‌ها راه دهند.
در این موارد، حتی اگر بریدگی کوچک باشد، ممکن است لازم باشد که واکسن کزاز تزریق شود تا از خطر ابتلا به بیماری کزاز جلوگیری شود.
برای ابتلا به کزاز، عمق زخم باید چقدر باشد؟
برای ابتلا به کزاز، عمق زخم به‌تنهایی معیار اصلی نیست. هر نوع زخمی که به‌درستی تمیز و درمان نشود، می‌تواند زمینه‌ساز رشد باکتری کزاز شود.
زخم‌های عمیق مانند سوراخ‌شدگی‌ها، بریدگی‌های ناشی از فشار یا خردشدگی، سوختگی‌ها، یخ‌زدگی‌ها و زخم‌هایی که با بافت مرده همراه هستند، شرایط مناسبی برای رشد باکتری کزاز ایجاد می‌کنند. این باکتری در محیط‌های فاقد اکسیژن (آناروبیک) به‌خوبی رشد می‌کند.
حتی زخم‌های سطحی که به خاک، فضولات حیوانی یا بزاق آلوده می‌شوند، می‌توانند خطر ابتلا به کزاز را افزایش دهند. در این موارد، مهم‌ترین عامل، نوع آلودگی و شرایط محیطی زخم است.
در نهایت، برای پیشگیری از کزاز، مهم است که هر نوع زخمی به‌درستی تمیز و درمان شود و در صورت لزوم، واکسن کزاز دریافت گردد.
نتیجه‌گیری
در نهایت، واکسن کزاز یک ابزار مهم برای پیشگیری از بیماری‌های خطرناک است، اما برای بعضی از افراد ممکن است مناسب نباشد. اگر شما شرایط خاصی مانند آلرژی به واکسن‌های قبلی، مشکلات عصبی، بیماری‌های خودایمنی یا مصرف داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی دارید، بهتر است قبل از دریافت واکسن کزاز با پزشک خود مشورت کنید تا از ایمنی واکسن برای شما اطمینان حاصل کنید. سلامت شما همیشه باید در اولویت باشد و مشاوره پزشکی می‌تواند از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری کند.
