تصور کنید بدن شما مثل یک کارخانه هوشمند عمل می‌کند که قند خون را تنظیم می‌کند. حالا اگر این کارخانه دچار اختلال شود چه اتفاقی می‌افتد؟ دیابت، یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مزمن در جهان، دقیقاً همین اختلال است. میلیون‌ها نفر در سراسر دنیا با این بیماری دست‌وپنجه نرم می‌کنند، اما شایع‌ترین نوع آن چیست؟ بیماری‌ای که نه‌تنها سبک زندگی ما را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بلکه با تغییراتی ساده در عادات روزمره می‌توان آن را مدیریت یا حتی از آن پیشگیری کرد. در این مقاله از دکتر درد، به بررسی شایع ترین نوع دیابت، علل، علائم و راه‌های مقابله با آن می پردازیم.
کدام نوع دیابت شایع تر است؟
دیابت نوع دوم (Type 2 Diabetes) یک بیماری مزمن است که در آن بدن یا به اندازه کافی انسولین تولید نمی‌کند یا نمی‌تواند به‌خوبی از انسولین تولیدشده استفاده کند (مقاومت به انسولین). انسولین هورمونی است که قند خون (گلوکز) را به سلول‌ها منتقل می‌کند تا به‌عنوان انرژی مصرف شود. وقتی این مکانیسم مختل می‌شود، قند در خون تجمع پیدا می‌کند و می‌تواند به عوارض جدی مانند بیماری‌های قلبی، نارسایی کلیه، آسیب عصبی و مشکلات بینایی منجر شود.
بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی (WHO)، بیش از 400 میلیون نفر در جهان با دیابت زندگی می‌کنند که اکثریت قریب به اتفاق آن‌ها (حدود 90-95٪) به دیابت نوع دوم مبتلا هستند. این بیماری معمولاً در بزرگسالان دیده می‌شود، اما به دلیل افزایش چاقی و سبک زندگی کم‌تحرک، در کودکان و نوجوانان نیز در حال افزایش است.
علل و عوامل خطر دیابت نوع دوم
دیابت نوع دوم معمولاً نتیجه ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی است. برخی از مهم‌ترین عوامل خطر عبارت‌اند از:
- چاقی و اضافه‌وزن: تجمع چربی، به‌ویژه در ناحیه شکم، مقاومت به انسولین را افزایش می‌دهد.
- سبک زندگی کم‌تحرک: کمبود فعالیت بدنی باعث کاهش توانایی بدن در استفاده از گلوکز می‌شود.
- رژیم غذایی ناسالم: مصرف زیاد غذاهای فرآوری‌شده، قندهای ساده و چربی‌های اشباع‌شده خطر ابتلا را بالا می‌برد.
- سابقه خانوادگی: اگر یکی از والدین یا خواهر و برادر شما دیابت نوع دوم داشته باشد، احتمال ابتلای شما بیشتر است.
- سن: خطر ابتلا به دیابت نوع دوم با افزایش سن (معمولاً بالای 45 سال) افزایش می‌یابد.
- سایر عوامل: فشار خون بالا، کلسترول بالا و سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) نیز از عوامل خطر هستند.
علائم دیابت نوع دوم
دیابت نوع دوم اغلب به‌تدریج ایجاد می‌شود و ممکن است در مراحل اولیه علائم واضحی نداشته باشد. بااین‌حال، برخی از علائم شایع عبارت‌اند از:
- تشنگی بیش‌ازحد و تکرر ادرار
- خستگی غیرعادی
- تاری دید
- بهبود کند زخم‌ها
- گزگز یا بی‌حسی در دست‌ها و پاها
- عفونت‌های مکرر، به‌ویژه عفونت‌های پوستی یا قارچی
اگر این علائم را تجربه می‌کنید، بهتر است با پزشک مشورت کنید تا آزمایش قند خون انجام شود.
پیشگیری و مدیریت دیابت نوع دوم
خبر خوب این است که دیابت نوع دوم تا حد زیادی قابل پیشگیری و مدیریت است. برخی از اقدامات کلیدی عبارت‌اند از:
- تغذیه سالم: رژیم غذایی سرشار از فیبر، سبزیجات، میوه‌ها و غلات کامل و کاهش مصرف قند و چربی‌های ناسالم می‌تواند تأثیر زیادی داشته باشد.
- فعالیت بدنی: حداقل 150 دقیقه ورزش متوسط (مانند پیاده‌روی سریع) در هفته توصیه می‌شود.
- کنترل وزن: کاهش حتی 5 تا 10 درصد از وزن بدن می‌تواند خطر ابتلا را به‌طور چشمگیری کاهش دهد.
- چکاپ منظم: آزمایش‌های دوره‌ای قند خون به تشخیص زودهنگام کمک می‌کند.
- داروها و درمان: در صورت نیاز، پزشک ممکن است داروهایی مانند متفورمین یا حتی انسولین تجویز کند.
عوارض دیابت نوع دوم
اگر دیابت نوع دوم کنترل نشود، می‌تواند به عوارض جدی منجر شود، از جمله:
- بیماری‌های قلبی-عروقی: دیابت خطر حمله قلبی و سکته را افزایش می‌دهد.
- نارسایی کلیه: دیابت یکی از علل اصلی بیماری‌های کلیوی است.
- آسیب عصبی: نوروپاتی دیابتی می‌تواند باعث بی‌حسی یا درد در اندام‌ها شود.
- مشکلات چشمی: رتینوپاتی دیابتی می‌تواند به کاهش بینایی یا حتی کوری منجر شود.
جمع بندی
دیابت نوع دوم، به‌عنوان شایع‌ترین نوع دیابت، یک چالش جهانی است که با آگاهی و تغییر سبک زندگی می‌توان آن را مدیریت یا حتی از آن پیشگیری کرد. با توجه به افزایش شیوع این بیماری، آگاهی از علائم، عوامل خطر و راه‌های پیشگیری بیش از پیش اهمیت دارد. اگر در معرض خطر هستید یا علائمی را تجربه می‌کنید، همین امروز با پزشک خود مشورت کنید. سلامت شما ارزشش را دارد!
