تصور کنید که شما از سردرد یا درد عضلانی رنج میبرید و به دنبال راهی سریع برای تسکین آن هستید. آسپرین ممکن است اولین گزینهای باشد که به ذهن شما میرسد. اما جالب است بدانید که در حالی که آسپرین برای بسیاری از افراد مفید است، برخی از افراد باید از مصرف آن خودداری کنند. این مقاله به شما کمک میکند تا درک کنید که چه کسانی نباید از آسپرین استفاده کنند و چرا.
چه کسانی نباید آسپرین مصرف کنند؟
آسپرین برای بسیاری از افراد مفید است، اما برخی گروهها باید از مصرف آن اجتناب کنند. افرادی که به مشکلات گوارشی مانند زخم معده دچار هستند، کسانی که داروهای خاصی مصرف میکنند یا مشکلات خونی دارند، باید مراقب تداخلات و اثرات جانبی آن باشند. همچنین زنان باردار یا شیرده و کودکان زیر 16 سال باید تنها تحت نظر پزشک از آن استفاده کنند.
کودکان زیر 16 سال
یکی از مهمترین مواردی که باید به آن توجه کنید این است که آسپرین به هیچ وجه نباید به کودکان زیر 16 سال داده شود، مگر اینکه پزشک تجویز کرده باشد. این به این دلیل است که مصرف آسپرین در این گروه سنی میتواند به سندرم ریِس منجر شود، یک بیماری نادر اما جدی که میتواند آسیبهای جبرانناپذیری به کبد و مغز وارد کند.
افراد مبتلا به آلرژی به آسپرین
اگر شما یا یکی از اعضای خانوادهتان به آسپرین یا داروهای مشابه مانند ایبوپروفن آلرژی دارید، باید از مصرف آن خودداری کنید. مصرف این داروها میتواند علائم آلرژی مانند کهیر، تورم یا مشکلات تنفسی ایجاد کند.
افرادی که دچار زخم معده یا بیماریهای گوارشی هستند
آسپرین میتواند به پوشش داخلی معده آسیب رسانده و موجب زخم معده یا سوءهاضمه شود. بنابراین، افرادی که این مشکلات را دارند باید از مصرف آسپرین خودداری کنند یا تنها تحت نظر پزشک از آن استفاده کنند.
افرادی که مشکلات خونی دارند
اگر شما دچار اختلالات خونریزی یا مشکلاتی مانند کمبود پلاکت خون هستید، مصرف آسپرین میتواند وضعیت شما را بدتر کند زیرا این دارو میتواند خطر خونریزی را افزایش دهد.
افرادی با مشکلات کلیوی یا کبدی
آسپرین میتواند بر عملکرد کلیهها و کبد تأثیر منفی بگذارد. اگر شما بیماریهای مزمن کبدی یا کلیوی دارید، توصیه میشود که از مصرف این دارو خودداری کنید یا با پزشک خود مشورت کنید.
زنان باردار و شیرده
اگر باردار هستید، در حال تلاش برای باردار شدن یا در حال شیردهی به کودک هستید، مصرف آسپرین باید با احتیاط انجام شود و تنها در صورت تجویز پزشک. این دارو میتواند تأثیرات منفی بر جنین یا نوزاد داشته باشد.
سه اثر منفی مصرف آسپرین چیست؟
در ادامه سه عارضهٔ مهم و محتمل ناشی از مصرف داروی آسپرین (aspirin) را با استفاده از مطالب معتبر سایت Mayo Clinic، ترجمه و بازنویسی کردهام:
خونریزی یا زخم معده
آسپرین میتواند لایه داخلی معده را تحریک کند یا آن را آسیبپذیر سازد، و در نتیجه احتمال زخم معده یا خونریزی دستگاه گوارش افزایش مییابد.
به زبان ساده: اگر معدهتان پیشتر حساس شده یا سابقهٔ زخم دارید، آسپرین ممکن است باعث درد معده، خون در مدفوع یا سیاه شدن آن («مدفوع قیری») شود.
مشکلات کلیوی یا کبدی شدید
افرادی که بیماریهای شدید کبد یا کلیه دارند، باید از مصرف آسپرین اجتناب کنند. علامتهایی مانند کاهش ادرار، تیره شدن رنگ ادرار یا تورم اندامها ممکن است نشاندهندهٔ تأثیر نامطلوب آسپرین روی این اندامها باشد.
افزایش خطر خونریزی و کبودیهای غیرطبیعی
مصرف آسپرین میتواند توانایی بدن را برای لخته شدن خون کاهش دهد؛ لذا احتمال بروز خونریزیهای غیرمنتظره، کبودی، یا تورم ناگهانی بیشتر میشود. در صورت مشاهدهٔ خونریزی مداوم، مشاهدهٔ خون در ادرار، یا علائمی همچون «استفراغ مواد شبیه به دانهٔ قهوه» باید فوراً به پزشک مراجعه کرد.
داروهایی که با آسپرین تداخل دارند
وقتی از آسپرین به صورت منظم یا با دُز پایین استفاده میکنید، مهم است که بدانید چند دسته دارو و حتی مکملهای گیاهی وجود دارند که عملکرد این دارو را تغییر میدهند یا ریسک عوارض جانبی را افزایش میدهند. در ادامه به مهمترین گروهها اشاره شده است:
داروهایی که جلوی لخته شدن خون را میگیرند
اگر داروهایی مصرف میکنید که برای جلوگیری از تشکیل لخته خون تجویز شدهاند — مثل داروهای رقیق کننده خون یا داروهای ضد پلاکت — مصرف آسپرین همراه با آنها میتواند احتمال خونریزی را افزایش دهد.
داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAID) یا داروهای ضد درد و التهاب
داروهایی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن که برای کاهش درد یا التهاب مصرف میشوند، وقتی با آسپرین مصرف شوند، احتمال تحریک معده، زخم یا خونریزی دستگاه گوارش را بالا میبرند. همچنین ممکن است اثر آسپرین را کم یا زیاد کنند.
داروهای مربوط به پیوند عضو یا داروهای سرکوبکننده سیستم ایمنی
اگر داروی سرکوبکننده سیستم ایمنی مثل سیکلوسپورین یا تاکرولیموس مصرف میکنید (مثلاً بعد از پیوند عضو) ترکیب آن با آسپرین ممکن است عملکرد داروها را پیچیدهتر کند یا آسیب به اعضا را افزایش دهد.
داروهای فشار خون، قلب و متابولیک
برخی داروهای فشار خون (مثل فورو سمید، رامیپریل)، داروهای قلبی (مثلاً دیجاکسین)، داروهای روانپزشکی (مثلاً لیتیم)، داروهای درمان دیابت (مثل گلیکلازید یا انسولین) هم امکان دارد با آسپرین تداخل داشته باشند، و نیاز به پایش دقیقتر دارند.
مکملهای گیاهی و داروهای بدون نسخه
حتی اگر دارویی تجویزی مصرف نمیکنید، مکملهای گیاهی یا داروهای بدون نسخه نیز میتوانند با آسپرین تداخل داشته باشند. به عنوان مثال، برخی مکملها ممکن است خطر خونریزی را افزایش دهند یا روی اثربخشی آسپرین اثر بگذارند.
نکته مهم:
قبل از شروع یا ادامهٔ مصرف آسپرین، حتماً به پزشک یا داروساز خود بگویید که چه داروها، مکملها یا گیاهانی مصرف میکنید — حتی اگر به ظاهر “بیخطر” باشند. ترکیبها میتوانند پیچیده باشند و فقط یک نفر باید تصمیم بگیرد که آیا آسپرین برای شما امن است یا نه.
نتیجهگیری
در نهایت، آسپرین میتواند برای بسیاری از افراد مفید باشد، اما کسانی که مشکلات پزشکی خاص دارند باید از آن خودداری کنند. همیشه قبل از مصرف هر دارویی با پزشک خود مشورت کنید تا از عوارض ناخواسته جلوگیری کنید.
